Terugblik naar 2021

2021 was een bijzonder schildpadjaar voor mij. Zo heb ik een nieuw buitenverblijf voor de grote Afrikaanse Luipaardschildpad en Sulcata gebouwd. Daarnaast is de variatie in dieren waar ik voor mag zorgen toegenomen door de aanschaf van een bijzonder soort landschildpad; de Pannenkoekschildpad en vooral door de opvangdieren die van de dierenambulance in Den Haag, Alphen aan den Rijn en Utrecht komen.

In 2021 was het mijn plan een stichting te starten. Daardoor zou ik het opvangen en herplaatsen van reptielen - met name schildpadden - een professioneler karakter kunnen geven. Het biedt ook de mogelijkheid om fondsen en sponsoren te werven, om te voorzien in de verzorging (voedsel, stroom en verblijven) en het legaliseren van de dieren via ESF (European Studbook Foundation). Dit is er nog niet van gekomen, maar het plan is om dit idee in 2022 verder uit te werken.

Het afgelopen jaar heb ik m.b.v. Gendika de ondersoorten kunnen bepalen van de schildpadden, die ik het afgelopen jaar heb opgevangen. Gendika kan a.d.h.v het DNA (huid en swab) de ondersoort bepalen. In 2021 heb ik 0.1.0 Testudo graeca soussensis, 0.1.0 Testudo graeca graeca, 2.0.0 Testudo hermanni boettgeri en 1.0.0 Testudo horsfieldii opgevangen en één schildpad herplaatst.

Medio zomer 2021 ben ik toegetreden tot het bestuur van de European Turtle Alliance (voorheen Turtle Survival Alliance - Europe) en mede door de Brexit is deze stichting formeel verhuisd van het Verenigd Koninkrijk naar mijn woonadres. Bovendien heb ik met ingang van 1 januari 2022 de positie van voorzitter op mij genomen van een andere stichting; European Studbook Foundation, die de belangen van amfibieën en reptielen - en in het bijzonder - schildpadden behartigd.

Voor het volgende voorjaar staat er nog een groot buitenverblijf met kas voor de Marokkaanse landschildpadden in de planning. 2022 zal wat mij betreft dus naast het opvangen van landschildpadden ook nóg meer in het teken staan van samenwerken op zowel landelijk als Europees niveau zodat schildpadden beter beschermd en verzorgd worden. Daarnaast wil ik mijn ervaringen via deze blog en Trionyx blijven delen.

Nierproblemen?

Tijdens de zomer 2021 werd ik benaderd of ik een een hybride Russische vierteenschildpad (Testudo hermanni x Testudo horsfieldii) op te vangen. Los van het feit dat ik nog nooit van een dergelijke hybride kruising heb gehoord, bleek deze 'hybride' Russische vierteenschildpad bij ontvangst gewoon een mannelijk exemplaar van een Griekse landschildpad Testudo hermanni. Aan de hand van de lichte kleur, de vorm en grootte van het schild, vermoed ik dat het om een Testudo hermanni boettgeri gaat. Bij de overdracht verneem ik dat de schildpad ooit is gevonden door de dierenambulance en geplaatst bij een school in Zeeland. Het dier zou daar elke vakantie met een andere leerling mee naar huis gegaan zijn, om voor te zorgen. Zowel op school als bij de leerlingen thuis zou het dier niet de juiste verzorging hebben gehad met de juiste verlichting (UVB) en het juiste voedsel. Zoals verwacht had de schildpad ook last van een vervormd schild (MBD: Metabolic Bone Disease) en een ontzettende snavel; de zgn. papegaaienbek. De snavel heb ik meteen geknipt en het dier goed voedsel aangeboden. So far, so good ...

Omdat de winter er aankwam en ik ook deze schildpad in winterrust wilde hebben ben ik ook met dit dier - net als al m'n andere dieren - een ontwormingskuur aan het begin v.d. herfst gestart. Dit heb ik op aanraden van de reptielenarts met Fenbendazol gedaan. Na het (oraal) toedienen van de eerste ronde werd de schildpad wat rustiger en at het ook veel minder dan voorheen. Na ruim een week vond ik dat de schildpad er slecht uitzag; hij at niet meer en lag wat apathisch onder de UVB lamp (die hij nog wel elke dag opzocht). De lethargische fase bleef maar duren en na een week, en na dwangvoeding, vóór het tweede deel van de ontwormingskuur had de schildpad de pijp aan Maarten gegeven. Super balen dat deze schildpad het niet mocht redden. Door z'n slechte verleden had ik erg veel zin om, juist hem, er bovenop te krijgen.
Na sectie door de dierenarts bleek dat de schildpad afwijkende, kleine nieren had en dus was het vermoeden dat hij is overleden door nierfalen. Er zat ook alleen maar wit uraat in de blaas. Daarnaast was het hart ook helemaal uitgelubberd, dus ook hartfalen kan de doodsoorzaak zijn geweest. Wellicht dat door de slechte verzorging het dier slechte organen had en door de toegediende Fenbendazol moesten de nieren ineens zoveel verwerken, dat dat het dier fataal is geworden. Achteraf heb ik spijt dat ik het dier in winterrust wilde hebben en begonnen ben met een ontwormingskuur. Tip van de dierenarts: alleen dieren ontwormen die echt veel wormen hebben en geen standaard kuur meer voor de dieren die in en uit winterrust komen. Een wijze les zullen we maar zeggen.

Winterrust - de koelkast methode

Vorige winter was erg wispelturig. In een periode van 77 dagen heb ik temperaturen tussen de +12° en -15° Celsius gemeten. Een veel te grote amplitude voor de schildpadden die in winterrust waren. De dieren zaten in de schuur in een doos van piepschuim met daarin turf en bladafval. Toen er een weekend -15° werd voorspeld, heb ik alle dieren uit winterrust gehaald en binnen gehouden.
Zelf had ik dus ook erg veel last van de schommelde temperaturen en ervoer daardoor stress. Het verliep voor mijn gevoel veel minder goed dan de winter ervoor. Door de wekelijkse controle, kwam ik er achter dat een aantal dieren niet ging slapen en te veel afvielen gedurende de winterrust. Daarom heb ik ze eerder uit winterrust gehaald, omdat ik al eerder een slechte ervaring heb gehad met een dier wat tijdens/door de winterrust sterk afviel (zie een eerder bericht). Daarom was m'n voornemen om de winterrust van 2021-2022 anders en vooral beter te organiseren.

Ik heb een grote Liebherr (horeca)koelkast (zonder vriesvak) aangeschaft, omdat ik daar de temperatuur makkelijk zelf kon regelen. Op deze manier ben ik niet afhankelijk van de temperatuurschommelingen van moeder natuur en kan zo de temperatuur ook relatief stabiel houden (tussen de 5° en 8° Celsius). De schildpadden zijn tussen eind oktober (Testudo horsfieldii en Testudo hermanni boettgeri), begin november (Testudo graeca ibera) en eind november (Testudo graeca marokkensis en Testudo graeca soussensis) in winterrust gegaan, na een periode van een week of twee vasten. Voordat de schildpadden in winterrust gingen, heb ik ze nog even gebadderd om het poepen te stimuleren en de dieren de kans te geven om nog wat vocht tot zich te nemen, voordat ze zouden gaan 'slapen'. De schildpadden zitten allemaal in een aparte plastic bak gevuld met turfgrond en bladeren. Aan de buitenkant van de bak zit een label met de soortnaam, roepnaam, geslacht en vermelding van de datum wanneer de dieren in winterrust zijn gegaan. In het deksel zitten natuurlijk gaatjes om lucht toe te laten. In de plastic bak blijft de (lucht)vochtigheid redelijk hoog om de dieren van vocht te voorzien. In de koelkast heb ik de plastic containers opgestapeld (zie foto) en elke dag doe ik de koelkast één keer open en dicht om nieuwe lucht in de koelkast te laten stromen. Elke week haal ik het deksel van de plastic bakken om de ventilatie te verbeteren en de dieren te controleren en te kijken of er schimmel op de bladeren, het substraat of de schildpad zelf groeit. Dit verwijder ik dan natuurlijk. Ook weeg ik de dieren om hun gezondheid enigszins in de gaten te houden.

In de tussentijd ben ik de verblijven in de tuin aan het verbeteren. Zodra de schildpadden weer wakker worden in de lente, kunnen ze meteen in hun nieuwe buitenverblijf gaan!

Pannenkoeken!

In verschillende dierentuinen en regelmatig op de terrariumbeurs in Houten heb ik de zgn. Pannenkoekschildpadden (Malacochersus tornieri) gezien. Die stonden(!) altijd nog op m'n 'wannahave'-lijstje. Op de beurs en op marktplaats bij verschillende aanbieders zijn ze behoorlijk prijzig, dus deze soort ben ik eigenlijk een beetje 'uit het oog verloren', totdat ik bij een bevriende schildpadhouder nakweek kon verkrijgen. Ik heb er twee aangeschaft, die uitgebroed zijn op vrouwtjes. Indien het twee vrouwen blijken te zijn, wil ik er in de toekomst wel een man bij en wellicht voor nakweek zorgen van deze, met uitsterven bedreigde, landschildpad (volgens de IUCN Rode Lijst is het dier bestempeld als kwetsbaar). De meeste bedreiging komt veelal door habitatverlies in het land van herkomst (Tanzania, Kenia, Zambia) en de Rode Lijst is een belangrijk uitgangspunt voor natuurbescherming en natuurbeleid. Deze soort staat dan ook op de CITES-lijst en is een zgn. Cites I-dier, wat betekent dat je deze dieren alleen mag houden indien het de tweede generatie (of ouder) nakweek is (F2) en dat men in het bezit moet zijn van een zgn. CITES-certificaat. En die heb ik natuurlijk.

Pannenkoekschildpadden danken hun naam aan het feit dat ze voor een landschildpad erg 'plat' zijn. Tevens is hun schild wat 'zacht' of 'buigzaam' en gemakkelijk in te drukken. Hierdoor kunnen deze dieren die voornamelijk leven tussen rotsspleten zich goed schuilhouden en klem zetten door hun schild wat op te bollen, waardoor roofdieren ze moeilijk uit de rotsspleten kunnen krijgen. 

Ik heb een lading platte stenen aangeschaft en het terrarium ingericht als een zgn. kopje in de semi-aride landschapszone van Oost-Afrika (Tanzania, Zuid-Kenia, Noord-Zambia). Als bodemsubstraat heb ik speelzand, cocosgrond en fijn grind gemengd en een opuntia schijfcactus en een kleine euphorbia cactus geplant.

De diertjes zijn geboren medio februari 2021 en waren heel licht. Ze eten als bootwerkers en groeien goed. Eén van de diertjes heeft een schildafwijking en die heeft de bijnaam 'anomalie', omdat het dier dus te herkennen is aan de afwijking op z'n rugschild. Nu rustig afwachten wat de geslachten van de dieren zijn en in de toekomst misschien voor nakweek zorgen.

Fun fact: Het schijnt dat pannenkoekschildpadden met 8km/u de snelste landschildpadden zijn.

Schildpad als huisdier?

Vorige week volgde ik een webinar over 'Tortoise Keeping in Europe', waar de geschiedenis van het houden van schildpadden in Europa en het Verenigd Koninkrijk in het bijzonder centraal stond. Een leuk detail was dat de schildpadden dichtheid in het Verenigd Koninkrijk (waar geen schildpadden in het wild voorkomen) het hoogst is ten opzichte van heel Europa (of de wereld?). Dit heeft te maken met het stijgen van de lonen na de industriële revolutie. De suburbanisatie kwam daardoor op gang. Mensen kregen een steeds grotere tuin waardoor de schildpadden hobby exponentieel kon toenemen.

Het houden van niet-gedomesticeerde of wilde dieren staat natuurlijk al veel langere tijd ter discussie en is in principe niet goed. Een 'wild' dier zal nooit zo goed kunnen floreren bij iemand thuis als in het wild. Maar wanneer de 'wilde' dieren nu eenmaal op de 'markt' zijn, kunnen we er maar beter goed voor zorgen!

Onderstaande vraag was één van de vragen die tijdens het webinar ter sprake kwam. Deze zette mij aan het denken, want ik voelde hetzelfde.

Verschillende opvangadressen voor reptielen zoals Serpo (Rijswijk) en het Schildpaddencentrum (Alphen aan den Rijn) vangen ten eerste geen schildpadden meer op, omdat ze geen plek meer hebben en doen dan ook niet aan het herplaatsen van schildpadden. Deels ben ik het daar mee eens, want in principe zijn exotische dieren geen huisdieren, maar sommigen dieren lenen zich daar beter voor dan anderen, zeker als de condities waarin de dieren worden gehouden optimaal zijn. Dat is voor de meeste landschildpadden makkelijker te realiseren dan voor een krokodil, een aap of een papegaai. Deze condities zouden vereisten moeten zijn m.b.t. het houden van deze dieren, waar men dan een ontheffing voor zou kunnen krijgen bijvoorbeeld. Maar dat is voorlichting en ook wetgeving en daar wil ik hier nu het niet over hebben.

Testudo graeca marokkensis en Testudo graeca ibera

Sinds een jaar vang ik ook landschildpadden op die door de dierenambulance worden opgepikt. Zowel de dierenambulance in Den Haag als in Alphen aan den Rijn hebben geen degelijke verblijven voor het langdurig opvangen van (land)schildpadden en daar doe ik opvangwerk voor. Ik heb toestemming van de (dieren)politie om de dieren op te vangen en een permanente opvang te bieden. Echter, na het aanvragen van de benodigde papieren, wil ik juist ook proberen de dieren te herplaatsen. Immers, de vraag blijft bestaan en mijns inziens kunnen deze dieren beter herplaatst worden dan dat er nieuwe dieren worden aanschaft vanuit nakweek of de import van wildvang.

Herplaatsing gebeurt dan natuurlijk niet zomaar. De nieuwe verzorger zal de verzorging serieus moeten nemen en dit goed moeten doen. Zo moet de juiste luchtvochtigheid, verwarming, voldoende schuilplaatsen, UVA en UVB verlichting, vezelrijke en mineraalrijke voeding serieus genomen worden om de omstandigheden voor het dier zo optimaal mogelijk te maken. Een landschildpad van het geslacht Testudo moet bijvoorbeeld bij voorkeur buiten gehouden houden. Maar hierover en over de opvang en herplaatsing van landschildpadden snel meer!

Dierenambulance

Eind zomer 2020 werd ik gebeld door de dierenambulance Alphen aan den Rijn. Er waren twee landschildpadden bij iemand (een passant) gedumpt in de achtertuin. Deze zijn door de passant - waarvan geen gegevens bekend zijn - naar de opvang van de Dierenambulance gebracht en daar hebben de dieren drie dagen gezeten. Omdat de Dierenambulance geen faciliteiten heeft om de dieren langdurig op te vangen, heeft de Dierenambulance na intern overleg besloten dat ze voorlopig naar mij zouden toegaan. Wanneer de eigenaar zich binnen twee weken niet zou melden - de zgn. bewaartermijn - zouden ze permanent aan mij overgedragen worden. 

Vervolgens heb ik met een medewerker van de Dierenambulance melding gemaakt bij de (dieren)politie in Alphen aan den Rijn. De politie is bij mij thuis langs geweest voor controle en in het politierapport staat dat vanwege mijn expertise en de aanwezige capaciteiten ik aangewezen ben als opslaghouder. De eigenaren hebben zich niet binnen twee weken gemeld waarna ik door de politie als nieuwe eigenaar aangewezen ben. Daarmee ben ik gerechtigd om nieuwe eigendomspapieren aan te vragen. Het betreft een mannelijke Russische vierteenschildpad en een volwassen Moorse landschildpad uit Marokko (T.g.marokkensis na DNA onderzoek bij Gendika). Voor deze schildpadden heb ik zgn. CITES papieren nodig en deze zal ik dus aanvragen met hulp van de European Studbook Foundation.

 

Flagellaten

Twee van m'n schildpadden vertonen ander gedrag; ze eten minder gretig en zitten er wat sloompjes bij, dus maak ik me zorgen. De twee halfwas Testudo graeca marokkensis dames zijn goed uit hun winterslaap gekomen en zitten samen binnen in een terrarium tot het weer buiten beter wordt. 

Echter zou de winterrust ook wat stress en verminderde weerstand op hebben kunnen leveren en nu gaat het niet goed. Ze hebben dunne, groene ontlasting, ingevallen ogen en verminderde eetlust. Omdat mijn dierenarts Marloes nu in Suriname is, heb ik een afspraak met Marja Kik - gespecialiseerd dierenarts - in Nieuwegein gemaakt. Na ontlastingsonderzoek van een klein beetje ontlasting blijkt in de ontlasting erg veel flagellaten te zitten. Noor heeft daar in 2018 ook last van gehad. Ik kon via een monitor meekijken onder de microscoop en er was heel veel beweging te zien in de ontlasting. Flagellaten zitten veelal wel in de darmen en de ontlasting, net als andere parasieten (wormen, nematoden), maar nu door verminderde weerstand wellicht in aantal ontzettend toegenomen en kunnen ze de schildpadden erg ziek maken. Flagellaten zijn ééncellige darmparasieten en leven in het maag-darmkanaal en kunnen daar ontstekingen veroorzaken. Dus moet(!) er iets aan gedaan worden.

Het medicijn Eradia (met als werkzame stof het antibioticum metronidazol) heb ik voorgeschreven gekregen en dat heb ik gedurende 10 dagen 1 maal per dag oraal toegediend. Dat is gelukkig makkelijk bij deze exemplaren. Na vijf dagen had de ontlasting al een gezonde kleur en kreeg het weer meer stevigheid. Na de behandeling kan ik zelf de ontlasting onderzoeken m.b.v. een microscoop, want zowel van Marloes als van Marja heb ik geleerd hoe ze eruit zien. Tijdens de behandeling is uiterste hygiëne erg belangrijk, dus nadat het terrarium helemaal gereinigd en gedesinfecteerd is, moesten de dieren gedurende de behandeling op keukenpapier gehouden worden.

Beide dieren wogen bovendien ook te licht (nog wel boven het gewicht waarmee ze in winterrust zijn gegaan) en Noor had volgens Marja Kik dunne dijbeentjes en was ook een beetje te zacht mbt het skelet. Dus het advies was meer bijvoeren met de Mazuri Zoo Foods brokken, welke een totaalvoeding zijn voor landschildpadden.

Na de behandelingsperiode van 10 dagen heb ik op de 11e dag de ontlasting gecontroleerd van beide dieren. Een filmpje maken was erg lastig, want de microscoop die ik geleend heb was niet verbonden aan een monitor. In het preparaat onder de microscoop heb ik bij een vergroting van 400x één en misschien twee flagellaten gezien, soms ook niks. De behandeling heeft dus geholpen lijkt mij. Ik zal de schildpadden natuurlijk nog even nauw in de gaten houden m.b.t. hun eetlust en ontlasting. En voor de zekerheid heb ik de ontlasting ook nog laten controleren op flagellaten door een dierenarts en de ontlasting was vrij van flagellaten.

Ontlasting van de dieren na de behandeling. Ontlasting zoals het hoort: stevig en donker van kleur.

Tortoise feeder dish

Ik heb deze week iets gekocht en ik ben er erg enthousiast over. In de terraria en de buitenverblijven heb ik grote vlakke stenen liggen, waar ik het voedsel voor de schildpadden op leg om te voorkomen dat er bodemsubstraat en andere 'viezigheid' in het voedsel terecht komt. Als de dieren dat vervolgens ook opeten en in de schildpad terecht komt, kan er bijvoorbeeld verstopping ontstaan. En dat is in ernstige gevallen weer een bezoekje aan de dierenarts waard.

Op Instagram kwam ik de zgn. Reptifeeders tegen. Te koop via hun website. Deze schotels hebben een rekje, waardoor de schildpadden alleen hun kop erdoor kunnen steken om bij het voedsel te komen. En het voordeel daarvan is dat de schildpadden niet meer over hun eten kunnen lopen en dus ook niet meer poepen en plassen op het eten, wat ze weer opeten. Een verkleind risico om wormen en andere bacteriën op elkaar over te brengen wellicht. Ik heb ze vandaag geprobeerd en ze werkten prima! Ik heb de Reptifeeders niet gekocht via hun website, omdat de betaling (van €59,99 voor €29,99) niet lukte, dus op Amazon Duitsland heb ik ze gevonden en gekocht voor minder dan €7,- per stuk. 🠈 Mijn Centrochelys sulcata met steentjes in z'n darmen.

Afrikaanse savanne in de tuin

Mijn sulcata landschildpad met vermeende dwerggroei, groeit uit haar terrarium. De schildpad kwam op 2 juni 2020 binnen en woog toen 635 gram. (Voor meer details over deze Sulcata sporenschildpad kun je deze oudere blogpost lezen.) Inmiddels ruim 8 maanden verder en de schildpad weegt 3100 gram en is dus vijf keer zo zwaar geworden in deze korte tijd. In de winter heb ik een groter terrarium aangeschaft en ze zit sinds december in een terrarium van 150x50x50cm met een grote schuilplek. Ze blijft echter zo snel groeien en neemt bijna exponentieel toe in gewicht. De sulcata staat bekend om de grote eetlust en aan die naam doet deze ook eer aan. De hoeveelheid Mazuri Zoo Foods brokken, hooi en Romana sla is haast niet aan te slepen en niet te vergelijken met de eetlust van de andere schildpadden die ik in mijn bezit heb. De luipaardschildpad van bijna 7 kilo eet net zo veel. Dus eerder dan verwacht moet de schildpad naar een groter verblijf. En dat vind ik weer een leuk project!

Misschien dat de volwassen luipaardschildpad ook gebruik gaat maken van het te nieuwe buitenverblijf. Beide dieren komen uit een vergelijkbaar habitat in Afrika en de verspreidingsgebieden van de twee soorten kruisen elkaar in Ethiopië en Somalië, waar een warm steppeklimaat heerst met een regenperiode in juli met een lagere temperatuur van ongeveer 22°C. Ik zal even moeten kijken of beide dieren gaan passen in het nieuwe verblijf, alhoewel ze de hele tuin hebben om rond te lopen en te grazen. 

In de tuin ga ik een zelf een muurkas maken maken van 150x200x160 cm (lxbxh) groot. Het frame maak ik van Douglashouten balken en de wanden worden van glas en polycarbonaat met ook een golfplaten dak van polycarbonaat. In de kas komt gras op de bodem en gedurende de zomer is er een vrije uitloop naar de tuin, waar ook gras en schuilplekken te vinden zijn. In de kas maak ik een nachtverblijf van hout met  sandwichpanelen als isolatie. Binnen in het nachtverblijf komt een warmtemat en een UV warmtelamp, die de temperatuur gedurende het gehele jaar hoog genoeg voor de Sulcata schildpad moeten houden. Het hok komt op poten te staan, zodat de kou uit de grond er niet goed bij kan en de schildpad ook onder het hok kan grazen en schuilen. Hieronder een stopmotion van de bouw van het nieuwe buitenverblijf voor de Sulcata sporenschildpad. De elektra en de deur van de kas moeten nog gemaakt worden.

!! Update winterrust 2021 !!

De winterrust heb ik i.v.m. de strenge kou afgebroken. De schildpadden zaten nog steeds in de piepschuimen dozen in de stenen schuur en de winterrust verliep in principe de afgelopen 76 dagen goed. Maar met de vrieskou van de afgelopen week werd het zelfs daar te koud; in de schuur kwam de temperatuur ook onder nul en in de piepschuim dozen was het rond het vriespunt. Ik heb gelezen dat het in principe geen probleem hoeft te zijn en dat ze delen van hun lichaam kunnen afsluiten, indien die delen - extremiteiten als poten en staart - tijdelijk zouden bevriezen, maar ik weet niet of dat in het algemeen geldt voor alle Testudo's en ik had geen behoefte om dat te testen met mijn Testudo graeca ibera's, laat staan met de Testudo graeca marokkensis. Dus heb ik sinds vorig weekend een petroleumbrander in de schuur staan (ik heb geen elektra in de schuur), maar die moest regelmatig bijgevuld worden en stonk ook met regelmaat, wat me voor de dieren niet gezond leek. Conclusie: te veel gedoe als het hard vriest, dus heb ik ze uit winterrust gehaald en binnen in terraria gezet. Zodra de buitentemperatuur het toe laat, gaan ze terug in hun buitenverblijven. Voor de komende winter zal ik bij vrieskou een andere oplossing moeten bedenken, omdat mij dit te veel stress heeft opgeleverd. Tips zijn welkom!

Dit bericht bekijken op Instagram

Een bericht gedeeld door Boris Berlijn (@borisberlijn)

Winterrust 2020-2021

Deze winter heb ik de Griekse landschildpadden weer in winterslaap of eigenlijk winterrust gedaan. Het ging om de dieren van de soorten Testudo graeca marokkensis, Testudo graeca ibera en Testudo horsfieldii. Mijn Testudo hermanni zit sinds de zomer bij een vriend en doet daar de winterslaap. Niet alle dieren zijn in winterrust gegaan, de tropische schildpadden natuurlijk niet en één dier is niet in winterrust gegaan, vanwege een zorgelijke gezondheid; slechte eetlust en een snotneus. (Die het overigens op het moment van schrijven weer heel goed doet). 

Schildpadden zijn koudbloedig of beter ectotherm en zijn afhankelijk van warmtebronnen uit de omgeving en hebben dus zonnewarmte nodig om te (over)leven. Zodra de dagen korter worden en het aantal zonuren afneemt gaat de schildpad in winterrust totdat het weer warmer wordt. Winterrust wordt volgens 'de literatuur' gedaan om seizoenen te creëren, waardoor de dieren in gevangenschap beter gedijen, net als in het wild. 

Twee tot drie weken voordat de schildpadden in winterrust zouden gaan, ben ik de dieren minder gaan voeren en heb ik ervoor gezorgd dat de nachttemperatuur daalde in de buitenverblijven. Dit was veel later dan vorig jaar en pas medio november, omdat het diep in oktober nog veel te warm was voor een winterrust en de dieren nog konden zonnebaden en volop aten.

Mijn schildpadden doen hun winterslaap in een isolatiedoos van piepschuim, gevuld met een mengsel van composterend Noors boshout (gekocht bij het Schildpaddencentrum) en kokosbedekker van de Intratuin, om ook de vochtigheid hoog te houden tijdens de winterrust. In elke piepschuimen doos zit een thermometer en luchtvochtigheidsmeter om beiden in de gaten te houden. De luchtvochtigheid minstens boven de 85% en een temperatuur van 3-7 graden schijnt volgens de literatuur optimaal te zijn. Indien het te warm wordt, worden de dieren wakker en gaan ze bewegen en gewicht verliezen. En dat vind ik onwenselijk.

 

Elke week weeg ik alle schildpadden die in winterrust zijn en noteer ik het gewicht. De schildpadden leg ik niet op hun rug, want dat kan stress geven, waardoor ze kunnen gaan urineren en dus veel vocht verliezen. Ik zet de schildpadden op een omgekeerd bakje op de weegschaal, waardoor de poten vrij komen en ze gemakkelijk gewogen kunnen worden (zie foto). Een vuistregel is dat zodra een schildpad meer dan 10% van z'n gewicht dreigt te verliezen tijdens de winterrust, het dier wakker gemaakt moet worden. Ik haal dat dier dan uit z'n winterrust en plaats het dier binnen, welke ik na een paar uur in een verwarmd terrarium zet en voorzie van voedsel. Deze winter heb ik één dier uit winterrust gehaald, omdat deze simpelweg niet ging slapen. De juveniele Testudo graeca ibera bleef rond lopen in de piepschuimen doos en was na een maand ruim 5% afgevallen. Ik durfde met dit dier de winterrust niet door te zetten.

Ondanks dat er ventilatiegaten in de dozen zitten, haal ik elke week ook het deksel van de doos om nieuwe verse lucht binnen te laten. Als ik de dieren weeg, controleer ik ook of de dieren misschien geplast hebben, er schimmel groeit in de bak of op de schildpadden en of de dieren zichtbare gezondheidsproblemen hebben (zoals parasieten, schimmel, wondjes, natte neus etc.). Indien dat het geval is dan overleg ik met mijn reptielenarts van Vets World Wild over de eventuele te ondernemen acties. Tijdens het wegen haal ik de schildpadden niet naar binnen, maar laat ze in de koele omgeving van de schuur, omdat ze niet moeten opwarmen en tijdens deze meetmomenten.  En nu maar wachten tot medio maart als de dieren weer lekker naar buiten kunnen ...